Kanon Avatara

Ten artykuł jest o zestawie źródeł z podziałem na kanoniczne i niekanoniczne. Być może chodziło Ci o ogół uniwersum Avatara.

Wraz z rozwojem uniwersum, które stale się rozwija i staje się bogatszy w szczegóły, kanon Avatara jest narażony na tarcia między źródłami, w wyniku czego staje się on coraz bardziej zagmatwany i problematyczny. Problemy te mogą zostać rozwiązane przez osoby oficjalnie zaangażowane w tworzenie kanonu. Ponadto konieczne było, aby Avatar Wiki, jak również społeczność Avatara, miały ogólne pojęcie o tym, co jest uważane za kanoniczne w tym uniwersum.

Nasze artykuły, jak wszystkie wiki na platformie Fandom są redagowane przez fanów oraz są podatne na zmiany i niestety od czasu do czasu mogą zawierać wandalizmy lub przypadkowe błędy w treści. Ponieważ Avatar Wiki stara się być jak najbardziej dokładna i szczegółowa, chcielibyśmy z wyprzedzeniem ostrzec czytelników, że nie wszystkie źródła informacji są obecnie uważane za równie cenne, a informacje zawarte w niektórych artykułach mogą być nieaktualne lub niezgodne z aktualnym kanonem.

Definiowanie kanonu

„Kanon” to termin odnoszący się do dzieł, które są oficjalnie akceptowane jako część narracji. Pierwotnie termin odnoszący się do pism religijnych, aby oddzielić, które teksty zostały zaakceptowane jako doktryna przez kościół. Obecnie słowo to jest coraz częściej używane w odniesieniu do różnych uniwersów i mediów, w tym filmów, książek, komiksów itp., w związku z czym oznacza „oficjalną” wersję wydarzeń (ciągłość fabularną) i opisujących je dzieł.

Ogólnie rzecz biorąc, niewiele franczyz ma ściśle określony kanon i rzadko zdarza się, aby jakieś studio czy twórca zgłaszali się i wypierali własnej części pracy w ciągłości narracyjnej. Początkowo seria Avatar również nie posiadała oficjalnego kanonu, jak na przykład Gwiezdne Wojny: po premierze pierwszego filmu w 2009 roku pojawiło się kilka gier komputerowych i książek opisujących uniwersum Pandory, jednak część z nich (np. gra mobilna) rażąco przeczyła fabule z filmu. Natomiast James Cameron i jego zespół nie wypowiadali się na temat kanoniczności tych dzieł. Jednak przed premierą drugiego filmu (2022) i później pracownicy Lightstorm Entertainment, kreatywni twórcy serii oraz powiązane z nimi organizacje, złożyli szereg oświadczeń, które posłużyły za podstawę ogólnych zasad kanonu.

Kanon często ewoluuje i zmienia się. Przykładowo to, co jest kanonem w 2020 roku, może nie być kanonem w 2050. Obecnie nasze rozumienie kanonu wywodzi się przede wszystkim z przemówień wygłoszonych przez wiceprezesa Joshuę Izzo na OmatiCon w latach 2023 i 2024. Wcześniejsze wypowiedzi na ten temat pochodzą z wywiadu z Jonem Landauem z 2022 roku. W wyniku tego wiadomo co Lightstorm uważa obecnie za kanon, dając edytorom Wiki i fanom lepsze wyobrażenie o tym, co może definiować kanon Avatara.

Kanon

• Seria filmów ''Avatar'' - jako główne dzieła serii, tworzone przez Jamesa Camerona.

• Avatar - film z 2009 roku, z którego wywodzi się całe uniwersum.
  • Avatar: Extended Collector's Edition - 16 minut dodatkowych scen jest przez uważane za kanon (m.in. sceny na Ziemi czy śmierć Tsu'teya).
  • Scenariusz Avatara - został napisany przez Jamesa Camerona, twórcę serii Avatar. Na podstawie scenariusza Jake Sully ma 22 lata podczas scen na Ziemi, a Neytiri ma 18 lat na Avatar Wiki.
• Avatar: Istota wody - sequel filmowy z 2022 roku, którego akcja toczy się 16 lat po oryginalnym filmie.
• Avatar: Ogień i popiół - drugi sequel filmowy z 2025 roku, którego akcja toczy się po Istocie wody.

• Niektóre gry komputerowe:

• Avatar: Frontiers of Pandora - gra komputerowa z 2023 roku, uważana za kanon według Jona Landau'a.

• Wszystkie komiksy (Avatar: Brothers, Avatar: Ścieżka Tsu'teya, Avatar: Następny cień, Avatar: Adapt or Die, Avatar: The High Ground, Avatar: FoP – So'lek's Journey) - każdy komiks jest uważany za kanon, ponieważ Lightstorm stwierdziło, że każdy z nich wywodził się z pomysłu Jamesa Camerona.
• Toruk – Pierwszy lot - aktorskie przedstawienie cyrkowe, które zostało uznane za kanon według Joshuy Izzo i Jona Landau'a.
• Pandora: The World of Avatar - park rozrywki należący do Disney World, który zawiera sporo elementów wiedzy (ang. lore), jest uważany za kanon, chociaż w jego kwestii trzeba uważać, m.in. napoje owocowe serwowane w Kantynie Satu'ali nie mogą być uważane za kanoniczne w uniwersum.
• Niektóre artbooki i przewodniki, głównie te opublikowane później:

• Avatar: Collector's Vault 3D - przewodnik z trójwymiarowymi grafikami, w którym pojawiło się kilka kanonicznych rzeczy
• Avatar. Przewodnik ilustrowany
• Avatar: The Way of Water: The Visual Dictionary).

• Wystawy:

• Avatar - The Exhibition - objazdowa wystawa z lat 2011-2014, skupiająca się na świecie widzianym w serii Avatar.
• Avatar: The Exhibition - wystawa od 2016 roku.

• Nowa Pandorapedia (link) - niewielka encyklopedia znajdująca się na oficjalnej stronie internetowej Avatara; działająca od 2022 roku.
• Posty dotyczące języka Na'vi na stronie naviteri.org, czyli blogu prowadzonym przez twórcę tego języka, Paula Frommera.
• Oświadczenia, informacje i wywiady Jamesa Camerona, obsady i ekipy filmowej; np. Cameron stwierdził, że Pandora zaczęła być kolonizowana 35 lat przed pierwszym filmem. Jeśli aktorka grająca Tsireyę, Bailey Bass, stwierdziła, że Na'vi rzeczywiście mają genitalia, to taka informacja jest uważana za kanon na Wiki, chyba że zaprzeczają temu inne źródła. W tym miejscu należy zachować zdrowy rozsądek, szczególnie w przypadku wczesnych wywiadów na temat Avatara 2, które przeprowadzono na długo przed ukończeniem scenariusza i są niespójne z późniejszymi mediami.
• Informacje z mediów społecznościowych Avatara związane z produkcją filmów, książek, komiksów i innych formatów medialnych (m.in. posty na Facebooku czy Twitterze).

Niejasny kanon

• Avatar: Reckoning - gra komputerowa, która miała ukazać się w 2024 roku, jednak została anulowana. Według Landau'a, zanim została anulowana, była uznawana za kanoniczną, a twórcy musieli w pewnym stopniu współpracować z Lightstorm Entertainment. Z kolei Joshua Izzo stwierdził, że „Avatar: Reckoning jest kanoniczny. Ale obok niego znajduje się gwiazdka, w przypadku której pewne fragmenty, moglibyśmy powiedzieć, są lekkie. Są też pewne jego części, które, w pełni mieszczą się w sferze naszych światów, naszej historii i można je wciągnąć w inne miejsca uniwersum Avatara”. Nie wiadomo, czy postacie takie jak Lily Reese, Edmund Langford, Ro'até itp. zostały usunięte z uniwersum, podobnie jak klany Hulanta i Rey'tanu.
• Stara Pandorapedia (Link) - oryginalna encyklopedia znajdująca się na oficjalnej stronie Avatara, działająca w latach 2009-2022 i będąca wówczas główną bazą danych o uniwersum. Obecnie dostępna wyłącznie za pośrednictwem archiwów, m.in. Wayback Machine - Internet Archive. Pandorapedia pojawiła ponownie się w takiej samej formie w Avatar: Edycja Kolekcjonerska z 2023 roku. W związku ze zmianą Pandorapedii w 2022 roku początkowo nie określono jej dokładnej kanoniczności. Obecnie jednak informacje tam zawarte należy traktować jako drugorzędne w stosunku do nowszych źródeł, ponieważ Joshua Izzo w styczniu 2024 roku stwierdził, że: „pozostały one głównie zaczerpnięte z Tajnego raportu o świecie Pandory, który nie jest już realnym źródłem materiałów, ponieważ jest nieaktualny, a wiele informacji podano w nim w pośpiechu i były one błędne”.
• Gry flashowe z 2009 roku. Nie wiadomo, czy są one objęte oświadczeniem Joshuy Izzo, który twierdził, że gry z 2009 roku są niekanoniczne.

• Pandora ROVR - gra przeglądarkowa z 2009 roku. W rzeczywistości przyczyniła się to do wczesnej eksploracji Pandory.
• AVTR Advanced Team

• Avatar: Warrior's Journey - gra na Androida wydana w wersji beta w 2015 roku, która została anulowana przed pełnym wydaniem. Bardzo niewiele informacji trafiło na Wiki przed usunięciem gry; od tamtej pory Lightstorm też nie zajmował się tą kwestią.

Niekanon

• Tajny raport o świecie Pandory - pierwszy przewodnik o świecie Avatara wydany w 2009 roku, którego większość prawdopodobnie powstała w oparciu o pierwsze skrypty oryginalnego filmu (Projekt 880) i inne informacje, które zostały usunięte w trakcie produkcji pierwszego filmu. Joshua Izzo stwierdził, że jest on w trakcie wycofywania z kanonu, co było nieco niejasne względem kanoniczności. W styczniu 2024 roku Izzo stwierdził, że książka nie jest już kanoniczna. Wspomniał także, że prace nad nią zostały przyspieszone w związku z premierą Avatara, w wyniku czego wiele zawartych w niej informacji było błędnych. Ma jednak nadzieję, że "pewnego dnia doczekamy się poprawionego wydania".
• Nieostateczne wersje mediów:

• Projekt 880 - wczesna wersja scenariusza Avatara.
• Usunięte/rozszerzone sceny z filmów, pojawiające się tylko w dodatkach w wydaniach cyfrowych (w tym te odnowione w adaptacjach takich jak Na'vi Quest) – należy jednak pamiętać, że nie musi to oznaczać, że dodatkowe sceny nie miały miejsca w fabule Avatara, jak np. Parker próbujący powstrzymać użycie C4, wielokrotne ataki nożem przez Neytiri na Smoku Morskim, Tonowari uczący tkania Neteyama i Lo'aka itp. Być może takie sceny miały miejsce poza ekranem. Avatar Wiki nie traktuje ich jako kanonicznych; nie twierdzimy także, że są faktycznie niekanoniczne. Dlatego właśnie tego typu materiały umieszczane są w sekcji ciekawostek.
• Szkice koncepcyjne

• Wszystkie gry Avatar z 2009 roku, które Joshua Izzo uznał za niekanoniczne:

• Avatar: The Game
• Avatar: The Game (NDS)
• Avatar: The Game (Wii/PSP)
• Avatar (iOS/Android) - fabuła ZPZ zawsze była uważana za niekanoniczną.
• Avatar: The Mobile Game - zawsze uważana za niekanoniczną z powodu wielu błędów w ciągłości fabularnej.

• Avatar: Pandora Rising - gra mobilna, anulowana w trakcie produkcji (podczas fazy beta); wersje rozwojowe były dostępne tylko w wybranych krajach. Sprawa kanoniczności gry jest niezwykle skomplikowana. Zawierała pewne błędy związane z ciągłością kanonu, jednak to niekoniecznie czyni ją niekanoniczną. Na światło dzienne wychodzi wiele informacji na temat biografii postaci. Dodatkowo Lightstorm nie odniósł się do kwestii, czy uważa takie informacje za kanon, np. czy Eliza Drennek nadal jest przywódczynią ZPZ. Z kolei niektóre elementy gry pojawiły się ponownie w innych źródłach, m.in. Katherine Hale, która pojawia się w komiksie uważanym za kanon. W styczniu 2024 roku Izzo stwierdził, że gra nie jest kanoniczna, jednak niektóre jej elementy mogą trafić do innych mediów.
• Media, które niewiele wnoszą do narracji:

• Maszyna do pinballa i związana z nią dokumentacja.

Elementy przywrócone do kanonu

Aby dodatkowo skomplikować sprawę, niektóre postacie i elementy zadebiutowały w źródłach niekanonicznych, które następnie zostały wprowadzone do kanonu, pojawiając się w dziele uważanym za część ciągłości fabularnej. Postać Katherine Hale zadebiutowała w niekanonicznej grze Avatar: Pandora Rising, ale potem pojawiła się w komiksie Avatar: Następny cień, który jest uważany za kanon. W kanonicznym komiksie Avatar: So'lek's Journey pojawili się bohaterowie Entok i Syanan z Avatar: Pandora Rising, a także Tiali, który pierwotnie miał zadebiutować w grze Avatar: Reckoning, która została anulowana, a później wykluczona z kanonu. Dotyczy to także całych klanów Na'vi, które zadebiutowały w grach wideo z 2009 roku i zostały później włączone do kanonu, pojawiając się w Pierwszym locie. W takich okolicznościach informacje ze źródeł niekanonicznych powinny być oddzielone od ich kanonicznych pojawień, zazwyczaj ze szczegółami kanonicznymi pojawiającymi się na samym początku artykułu.

Rozwiązywanie konfliktów w kanonie

Czasami zdarzają się przypadki, w których dwa kanoniczne źródła są ze sobą sprzeczne. Zgodnie z zastrzeżeniem znajdującym się na stronie Avatara, film jest uważany za dokładny w każdych okolicznościach, w których pojawia się konflikt kanoniczności. Np. w Avatar: The Way of Water: The Visual Dictionary napisano, że rodzina Sullych mieszka w wiosce o nazwie „Va'ru”, z kolei w filmie wyraźnie podano, że mieszkają w Awa'atlu; ten ostatni jest traktowany jako kanon.

W przypadku sprzecznych ze sobą źródeł należy wziąć pod uwagę daty wydania każdego z nich, wydawcę i częstotliwość każdego roszczenia. Ten pogląd, w którym pierwszeństwo mają oryginalne filmy, nie różni się od systemu „poziomów kanoniczności”, który definiował kanon Gwiezdnych wojen, zanim Disney kupił franczyzę w 2014 roku.